نور (Light) چیست؟
نور یا به عبارت بهتر، نور مرئی بخشی از طیف الکترومغناطیسی است که با چشم آن را می‌بینیم. طول موج این نور بین ۳۸۰ تا ۷۸۰ نانومتر است.
کمیت‌های اساسی در روشنایی
در این بخش، مهم‌ترین کمیت‌های مربوط به روشنایی را معرفی می‌کنیم.
*شار نوری (Luminous Flux):
شار نوری مقدار نوری را توصیف می‌کند که از یک منبع نوری سرچشمه می‌گیرد و واحد آن لومن (Lumen) یا به اختصار lm است. به بیان دیگر، شار نوری مقدار کل پرتوهای نوری ساطع شده از منبع را نشان می‌دهد. هرچه شار یا اصطلاحاً لومن منابع نوری بیشتر باشد، پرنورتر خواهند بود. شار نوری یکی از پارامترهای مهم منابع نوری است که معمولاً همراه با مشخصات آن‌ها بیان می‌شود.
*بازده نوری (Luminous Efficiency)
بازده نوری برابر با نسبت شار نوری به توان الکتریکی مصرفی است (lm/W). در حقیقت، این کمیت معادل با بازده اقتصادی منابع نوری است.
*شدت نور (Luminous Intensity)
شدت نور با نماد I مقدار نوری است که در یک جهت خاص ساطع شده و واحد آن کاندلا (Candela) با نماد cd است. این کمیت توسط منحنی توزیع شدت نور
(Luminous Intensity Distribution Curve) یا LDC نمایش داده می‌شود.
*منحنی توزیع شدت نور
منحنی توزیع شدت نورِ یک منبع، جهت و شدت نوری را نشان می‌دهد که از آن ساطع می‌شود.
*شدت روشنایی (Illuminance)
شدت روشنایی با نماد E میزان شار نوری است که بر یک سطح می‌تابد و واحد آن لوکس (Lux) یا lx است.
*درخشندگی (Luminance)
درخشندگی تنها پارامتر اساسی در نورپردازی است که توسط چشم انسان درک می‌شود و محسوس است. واحد درخشندگی (L)، کاندلا بر متر مربع (cd/m2) است که اصطلاحاً به آن نیت (Nit) نیز می‌گویند. از یک طرف، درخشندگی نشان دهنده میزان روشنایی یک منبع نوری و از طرف دیگر بیان‌گر میزان روشنایی یک سطح است. بنابراین، درخشندگی وابستگی زیادی به میزان انعکاس آن سطح دارد (هم رنگ و هم جنس سطح) و نشان می‌دهد که چه میزان توان نوری توسط چشم انسان از یک زاویه دید مشخص قابل تشخیص است.
*خیرگی (Glare)
خیرگی یکی از نتایج منفی نورپردازی و طراحی روشنایی نامناسب است که در اثر روشنایی بیش از حد در یک ناحیه ایجاد می‌شود. استفاده از چراغ نامناسب، جایابی نامناسب چراغ و انعکاس بالا از دلایل مهم خیرگی هستند که سبب سوزش چشم و خستگی ذهن می‌شوند.
شکل زیر، خلاصه تعاریف کمیت‌های بالا و ارتباط آن‌ها با یکدیگر را نشان می‌دهد.
